LEEFWERELD WEEFWERELD
Het Grote Net[e]werk
Een klimaatveilige toekomst voor de Loire van de Kempen
Lokale en bovenlokale instanties slaan de handen in elkaar in een gebiedscoalitie rond de Grote Nete van de toekomst. Die toekomst lijkt veel op de Grote Nete van decennia geleden. Er komt weer meer ruimte voor water, natuur en de mens. Door de ambities op elkaar af te stemmen, kunnen de partners veel bereiken.
Kwantumsprong naar een veerkrachtige, klimaatrobuuste vallei vol beleving
Met de indiening eind maart 2023 van het strategisch project ‘Het Grote Net[e]werk: samenwerken aan een klimaatveilige toekomst voor de Loire van de Kempen’ maken de partners zich klaar om een versnelling hoger te schakelen. Het strategisch project zet in op de meer complexe bovenlokale projecten en biedt extra kansen om meer mankracht en middelen naar het gebied te halen. Willen we ons voorbereiden op de gevolgen van de klimaatverandering, dan is er echt geen excuus: we moeten nu handelen. Het is nu of te laat.
De Grote Netevallei is een gebied met enorme potenties, maar ook met grote uitdagingen. Om ons aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering moet er dringend werk worden gemaakt van valleiherstel. Dat herstel vergt een integrale benadering: de wateropgave en biodiversiteitscrisis strekken immers ver buiten de vallei, en overstijgen de capaciteit van individuele sectoren, partners en lokale besturen. Vandaag lopen er al heel wat initiatieven van partners in het gebied, maar toch worden alle uitdagingen vandaag nog te veel los van elkaar aangepakt en ontbreekt het aan een duidelijke coördinatie en afstemming. Met het strategisch project brengen de partners hierin verandering: via de gecoördineerde uitvoering van drie programma's (ruimte voor water, ruimte voor natuur, en ruimte voor erfgoedbeleving) en de realisatie van een aantal complexe hefboomprojecten, neemt de gebiedscoalitie een echte kwantumsprong naar een veerkrachtige, klimaatrobuutste vallei vol beleving.
De vallei komt tot zijn recht door de goede samenwerking van deze partners:
Het valleigebied strekt zich uit van de bovenlopen van de Grote Nete en haar zijrivieren Molse Nete en Scheppelijke Nete, tot de samenvloeiing van de Grote Nete met de Kleine Nete over de gemeenten Mol, Balen, Geel, Meerhout, Westerlo, Laakdal, Herselt, Hulshout, Heist-op-den-Berg, Herenthout, Nijlen, Berlaar en Lier.
"Klimaatuitdagingen stoppen niet aan de grenzen van het Sigmagebied. Ze vragen een systeemaanpak over de volledige lengte van de vallei."
Het Sigmaplan vormt de startmotor van de gebiedsontwikkeling in de vallei
Veerkrachtige valleigebieden zijn cruciaal in de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Het Sigmaplan zorgt daarom voor de inrichting van 850 hectare hoogwaardige natte natuur (wetland) en neemt maatregelen in het valleigebied om water op een gecontroleerde manier te bufferen en ongewenste overstromingen te vermijden.
Veerkracht over de volledige lengte, dus ook in de bovenlopen
De klimaatuitdagingen stoppen echter niet aan de grenzen van het Sigmagebied. Ze vragen een systeemaanpak over de volledige lengte van de vallei en dus ook in de bovenlopen.
De vallei van de Grote Nete is in de bovenlopen van nature een moerassig gebied. In een halve eeuw ging ¾ van de oppervlakte wetlands verloren. Water moest zo snel mogelijk stromen naar zee. Vandaag beseffen we hoe waardevol sponslandschappen zijn. Door deze natte natuur te herstellen, kan ze werken als een spons die het teveel aan water kan bijhouden in (te) natte periodes en een voorraad water voorziet bij droogte. Hier zet het Natuurpark Grote Netewoud zich in de bovenlopen, samen met het Agentschap voor Natuur en Bos en de waterbeheerders (provincie, VMM), elke dag voor in.
"Ruimte voor water en natuur gaat samen met ruimte voor beleving."
Natuurgebied Scheps - foto © Mie De Backer
"Veerkrachtige valleigebieden zijn cruciaal in de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering."
Foto: © Toerisme Provincie Antwerpen, Mie De Backer
Vera Celis, burgemeester stad Geel:
“We willen de mensen naar de vallei trekken tijdens de werken binnen het Sigmaplan om hen te tonen wat er gaat gebeuren. Het Zammelsbroek is één van de gebieden in het Sigmaplan waar de rivier wél mag overstromen. Hierdoor zal de vallei terug haar natuurlijk karakter krijgen. Via samenwerking in de gebiedscoalitie zorgen partners ervoor dat je ook van dit mooie gebied kan genieten tijdens en na de werken.
Op rechteroever in Zammel komt er vanaf september een tijdelijke infocontainer waarop je het landschap in verandering kan volgen. Je komt er alles te weten over de werken en je kan met een gids op stap. Een project in samenwerking met Sigmaplan, stad Geel en gebiedswerking Grote Nete.”
Herbestemmen van erfgoedparels voor nog meer beleving
In het zog van het ecohydrologisch herstel van de vallei, worden langs de Grote Nete ook extra mogelijkheden onderzocht voor recreatie, beleving en herbestemming van het watergebonden erfgoed. Naast ruimte voor water en natuur is ook ruimte voor de mens belangrijk.
De Grote Nete is een prachtige rivier, vol meanders, prachtige kastelen en watermolens. De Grote Netevallei mag je zonder blozen ‘de Loire van de Kempen’ noemen. De ideale bestemming dus voor avontuurlijk stappen, trappen en wie weet in de toekomst ook peddelen. Daarom maken de partners samen werk van een Valleiroute: één recreatieve route die alle erfgoedparels en waardevolle natuur in de vallei verbindt.
Philippe De Backer van Stichting Kempens Landschap:
“Een van de projecten is de restauratie en herbestemming van Hof ter Laken, een prachtig kasteeldomein van 30 ha langs de Grote Nete. Dé uitvalsbasis voor een dagje of een meerdaagse in het valleigebied. De restauratie is volop aan de gang. Het kasteel en de remise worden omgetoverd tot een unieke plek om te overnachten en tot rust te komen. Slapen in het kasteel of genieten van een hapje en drankje in de remise kan vanaf 2025.”
Wil je ‘de Loire van de Kempen’ ontdekken en de ontwikkelingen op de voet volgen, neem dan een kijkje op degrotenete.be. Beter nog: trek je wandelschoenen aan en kom genieten!
foto © Mie De Backer
Deel dit artikel