LEEFWERELD WEEFWERELD
Het Grote Net[e]werk
Ontdek in Zammelsbroek hoe de vallei van de toekomst vorm krijgt
Op de rechteroever in Zammel staat sinds kort een tijdelijke infocontainer waarop je het landschap in verandering kan volgen. Je komt er alles te weten over de werken. Want er staat heel wat te gebeuren in de vallei van de Grote Nete in 2024.
Naar een vallei in topvorm
2023 eindigde nat, heel nat. De zomer van 2022 eindigde droog, heel droog. Perioden van te nat en langdurige droogte wisselen mekaar af. Meer en meer krijgen we te maken met de grillen van de klimaatverandering. Ook de vallei van de Grote Nete kreunt onder de gevolgen van de klimaatverandering. Kleinere waterlopen in het gebied drogen in de zomer uit. Planten en dieren krijgen het er steeds moeilijker. Geen enkele rivier is bestand tegen overstroming wanneer het te lang te veel regent.
Meer dan ooit is duidelijk dat veerkrachtige valleigebieden cruciaal zijn in de strijd tegen de ogenschijnlijk tegengestelde gevolgen van de klimaatverandering: meer droogte en meer wateroverlast. Samenwerken aan een klimaatveilige toekomst voor het valleigebied is dan ook broodnodig en dringend. Het is nu of te laat. Daarom staat er heel wat te gebeuren in de vallei van de Grote Nete.
“Willen we ons voorbereiden op de gevolgen van de klimaatverandering, dan is er echt geen excuus: we moeten nu handelen. Het is nu of te laat.”
Belang van sponslandschappen
Tijden veranderen, inzichten ook. Vroeger legden we moerassen droog en sneden we de vallei van de rivier af door dijken te bouwen. Zo ging in een halve eeuw driekwart van onze natte natuur verloren. Vandaag beseffen we hoe belangrijk sponslandschappen zijn en hoe slim samenwerken met de natuur ons kan wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Valleien met natte natuur werken als een perfecte spons die water absorberen tijdens hevige regenperiodes en langzaam terug vrijgeven in droge periodes.
Keuzes uit het verleden kunnen we niet terugdraaien. Wel kunnen we het natuurlijk evenwicht herstellen en werken aan een duurzame toekomst van de vallei. En die toekomst lijkt verdacht veel op de vallei van enkele decennia geleden. Valleiherstel is volop bezig in de vallei van de Grote Nete en schakelt in 2024 een versnelling hoger. We nodigen je uit om getuige te zijn van deze evolutie.
Koen Deheegher – projectleider Sigmaplan voor Kleine en Grote Nete:
“Om de vallei te beschermen tegen overstromingen en verdroging zetten we volop in op de ontwikkeling van natte natuur. Het Zammelsbroek zal evolueren naar een mix van moeras, open water, brede rietkragen, dottergraslanden en bloemrijke hooilanden. Dat zal een boost geven aan de lokale fauna en flora. Bezoekers verwennen we met nieuwe fiets- en wandelpaden. Ruimte voor water en natuur kan er samengaan met ruimte voor beleving en dit zelfs tijdens de werken. Zo kan je sinds begin dit jaar op een tijdelijke infocontainer op de rechteroever in Zammel het landschap in verandering volgen. Je ontdekt er alles over de werken en kan met een gids op stap. Dankzij de impuls van het Agentschap voor Natuur en Bos kan je straks in het Zammelsbroek op de grens Laakdal-Geel over nieuwe wandel- en knuppelpaden struinen en genieten van een adembenemend uitzicht over het landschap vanop een uitkijktoren.”
De rivier bevrijden uit haar keurslijf
Het Zammelsbroek in Geel en Laakdal is een 200 hectare groot moerasgebied vlak bij de monding van de Grote Laak in de Grote Nete. In de jaren ’70 en ’80 werd de Grote Nete uitgediept en ingedijkt om water zo snel mogelijk af te voeren. Door erosie ligt de bedding van de Grote Nete vandaag een halve meter tot een meter lager. Hierdoor draineert de rivier de vallei in perioden van droogte. Door de rivier uit haar strakke keurslijf van dijken te bevrijden en net zoals vroeger de ruimte te geven om horizontaal uit te breiden, vergroten we het waterbufferend vermogen van de vallei en verkleinen we de kans op overstromingen op ongewenste plaatsen. Door het waterpeil te verhogen met drempels en open verbindingen te creëren tussen de Grote Nete en haar zijrivieren, verhoogt het waterpeil in het voorjaar en krijgt de rivier haar natuurlijke dynamiek terug.
Boost voor de biodiversiteit
Het Zammelsbroek is een Blue Deal-project. Met de Blue Deal wil de Vlaamse Regering droogte en wateroverlast bestrijden. Het Sigmaplan zorgt voor de inrichting van 850 hectare hoogwaardige natte natuur (wetland) en schakelt zo de natuur in als bondgenoot in de strijd tegen de klimaatverandering. In het deelgebied het Zammelsbroek starten de werken in de zomer van dit jaar. Het is meteen één van de grootste projecten in het valleigebied. Dit zorgt voor een boost voor de biodiversiteit. Zo kan het Zammelsbroek evolueren naar een plek die barst vol leven.
“We willen de mensen naar de vallei trekken tijdens de werken om hen te tonen wat er gaat gebeuren.”
Bart Julliams - schepen stad Geel:
We willen de mensen naar de vallei trekken tijdens de werken om hen te tonen wat er gaat gebeuren. Sommigen noemen het een infocontainer, anderen een infopunt en nog anderen een uitkijkpunt. Ik zie het als een trefpunt. Een punt om elkaar te ontmoeten, te ontdekken, te beleven. Het infopunt zal ook fungeren als een vertrekpunt voor gegidste wandelingen. Een groep enthousiaste stads- en natuurgidsen kreeg afgelopen najaar een eerste onderdompeling in het brede verhaal van het Sigmaplan, de geplande werken en de heropleving van dit wetland. En er staan nog meer opleidingen op de planning zodat binnenkort gidsen nog meer bezoekers op sleeptouw kunnen nemen door deze brok natte natuur.”
Natuur verbetert onze levenskwaliteit en gezondheid. Dat wijst wetenschappelijk onderzoek uit, maar we voelen het zelf ook. Breng tijd door in een bos, aan water of in het groen, en je voelt je fitter, positiever, meer ontspannen, minder angstig en gelukkiger. In het zog van het ecohydrologisch herstel van de vallei hebben we daarom ook oog voor de recreatieve mogelijkheden, zodat we straks allemaal nog meer van mooie natuur in de vallei kunnen genieten. Meer over de link tussen natuur en welzijn, lees je in het artikel 'Sterrenrubriek'.
TIP
Verken het Zammelsbroek en kom meer te weten over de veranderingen tijdens de infowandeling in het kader van de Week van het Water op zondag 24 maart.
De infocontainer is een project in samenwerking met het Sigmaplan, stad Geel en gebiedswerking Grote Nete.
In het Grote Net[e]werk slaan lokale en bovenlokale instanties de handen in elkaar om te komen tot een veerkrachtige, klimaatrobuuste vallei. In de vallei van de toekomst is er meer ruimte voor water, natuur en de mens. En die toekomst lijkt verdacht veel op de Grote Nete van decennia geleden.
Benieuwd hoe de vallei van de toekomst eruitziet? Neem dan zeker een kijkje op www.grotenete.be. Je vindt er een heleboel nuttige info over het gebiedsprogramma en via interactieve kaarten komen de projecten tot leven. Alsof je achter de werfomheining kruipt!
Volg ons op Instagram.
Deel dit artikel