Visie en samenwerking, de sleutels voor natuurherstel
Het verhaal van natuurgebied Scherpenbergen - De Hutten
In de Vallei van de Grote Nete in Meerhout ligt het waardevolle natuurgebied Scherpenbergen - De Hutten. Alan Phillips, eigenaar van het domein, stelde een ambitieus natuurbeheerplan op om de oorspronkelijke broekbossen en dotterbloemgraslanden in ere te herstellen. Deze natte landschappen kwamen vroeger meer voor en speelden een belangrijke rol in het vasthouden van water.
De provincie, die de werken uitvoerde, en Alan Phillips realiseerden samen belangrijke ecologische doelen. Het project kreeg ook een Projectsubsidie Natuur van het Agentschap voor Natuur en Bos.
Natuurherstel van twee waterlopen
Twee beken doorkruisen het gebied: de Kwachtloop en de Scherpenbergloop. Ze waren te diep ingesneden en hadden hun natuurlijke verbinding met de vallei verloren. Daardoor droogden ze het gebied uit, in plaats van het nat te houden. Met de verhoging van de waterbodem in de Scherpenbergloop stijgt het waterpeil in beide waterlopen en krijgt de omliggende vallei opnieuw een nat karakter. Dat stimuleert de ontwikkeling van soortenrijke broekbossen en dotterbloemgraslanden, en sluit perfect aan bij de droogtestrategie van de provincie.
De herinrichting maakt van de waterlopen een geschiktere biotoop voor belangrijke en kwetsbare visjes zoals de kleine modderkruiper en (op lange termijn) de beekprik. Die zwemmen al verder stroomafwaarts in de Grote Nete. We verwachten dat ze nu ook de weg stroomopwaarts zullen vinden.
Welke werken voerde de provincie Antwerpen uit?
Projectverantwoordelijke Bianca Veraart licht toe: “In de erg brede waterloop creëerden we een smallere zomerbedding met een verhoogd bodempeil. Bij een normale stroming zorgt dat voor een hoger waterpeil. Een ruimere winterbedding biedt extra ruimte in de nattere wintermaanden en voorkomt overstromingen bij grote waterdebieten. Het meanderende zomerbed en het bredere winterbed dragen bij aan een beter leefgebied voor vissen. De afgegraven grond hergebruikten we ter plaatse.
Ook bij de monding van de Kwachtloop kreeg de Scherpenbergloop een verhoogd bodempeil en een gevarieerde structuur. Grond en dood hout in de waterloop zorgen voor de gewenste effecten. Die zijn stroomopwaarts voelbaar, tot aan het punt waar de Scherpenbergloop niet meer door het bos stroomt. Zo hebben de ingrepen geen invloed op de andere eigendommen.
Het verhoogde basispeil van de Scherpenbergloop heeft een invloed op de Kwachtloop. Om rekening te houden met het hogere peil, en om piekdebieten te beheersen, vervingen we enkele overwelvingen. Bestaande kokers maakten plaats voor nieuwe, met een regelbare schuif.”
Natuurmakers.Vlaanderen stimuleert het particuliere natuurbeheer in Vlaanderen
De organisatie informeert, adviseert en ondersteunt eigenaars zoals Alan Phillips, die hun terrein op een financieel haalbare manier natuurvriendelijk willen beheren. Bovendien promoot de organisatie het Europese Wildlife Estates Label en organiseert het tweejaarlijks de Baillet Latour Prijs voor het Leefmilieu. In 2023 ontving Alan Phillips deze prijs voor zijn inspanningen op het Landgoed Scherpenbergen - De Hutten.

Alan Phillips

Alan Phillips
Deel dit artikel