LEEFWERELD WEEFWERELD
Green Team: integraal aan de slag met klimaatadaptatie
Als lokaal bestuur klimaatveilige publieke ruimtes ontwerpen en onderhouden, en dat op een integrale én (kosten)efficiënte manier? Om een antwoord te vinden op deze uitdaging, stampte de provincie Antwerpen het EU-project Green Team uit de grond. Samen met tien partners gaan we op zoek naar de nodige methodieken. Testen of het werkt? Daar zorgen onze pilootgemeenten voor. In België is dat de gemeente Putte.
Waarom een Green Team?
Gemeenten ontwerpen en onderhouden hun publieke ruimte. Tegelijkertijd dragen ze bij aan het Europese doel om vanaf 2050 klimaatneutraal te zijn. Door een opstapeling van taken en verantwoordelijkheden blijkt het moeilijk om beide opdrachten te combineren. Het ontbreekt gemeenten aan een raamwerk om (klimaat)uitdagingen efficiënt en integraal aan te pakken. Zo gebeurt het nog vaak dat een versteende weg wordt opengebroken voor rioleringswerken, om die vervolgens weer op dezelfde manier aan te leggen. Of recent vergroende straten moeten opnieuw opengebroken worden voor de kabels voor nutsbedrijven, of omdat het ontwerp niet voldoet aan de routes voor hulpdiensten.
Dat leidt tot gemiste kansen. Als je van bij de start van een project rekening houdt met groenblauwe maatregelen, hoeven ze niet méér tijd of geld te kosten. Een dergelijke aanpak levert zelfs extra voordelen op voor onder meer economie, mobiliteit en gezondheid. Uiteraard zijn er talloze voorbeelden van succesvolle, klimaatveilige projecten in de provincie Antwerpen en daarbuiten. Toch vinden ze nog vaak ad hoc plaats. Kansen voor vergroening zien én grijpen bij elk gemeenschappelijk project, gebeurt nog te weinig. Daar wil het Green Team-project verandering in brengen. Daarom werkt de provincie Antwerpen samen met tien andere partners uit Vlaanderen, Nederland en Duitsland aan dit Interreg Noordzee-project.
“Bij elk gemeentelijk project de kansen voor vergroening zien én grijpen, gebeurt nog te weinig. Daar wil het Green Team-project verandering in brengen.“
Green Team staat paraat
Hoe ontwerp en onderhoud je als gemeente je publieke ruimtes op een klimaatveilige manier? Het is niet de bedoeling van het Green Team-project om het wiel opnieuw uit te vinden en nieuwe tools te ontwikkelen. Er zijn al veel bruikbare instrumenten en goede voorbeelden. Met dit project brengen we alles samen tot één werkbare procesbeschrijving die elke organisatie kan toepassen.
Allereerst roepen we ‘Green Teams’ in het leven. Deze kernteams brengen experts van verschillende domeinen binnen de organisatie structureel samen. We denken aan afgevaardigden van mobiliteit, groenbeheer, ruimtelijke werken en beleidsontwikkeling. Zij geven structureel, integraal en klimaatveilig advies over geplande projecten in de publieke ruimte. Zo focussen we op een betere samenwerking over de diensten heen.
Ten tweede helpen we bij de ontwikkeling van groenblauwe investeringsplannen en begrotingen voor lokale besturen. Door structureel rekening te houden met groenblauwe maatregelen en koppelkansen te benutten, hoeft dat niet meer geld of tijd te kosten.
Ten derde focussen we op kennisdeling. We betrekken ook professionals buiten de overheid, zoals landschapsarchitecten, adviesbureaus en aannemers. Daarmee dichten we het gat van kennis en verwachtingen tussen overheden en uitvoerende organisaties.
“De zaadjes voor ons Green Team zijn al geplant! Zo weten de deelnemende collega’s elkaar al meer te vinden voor samenwerkingen en het uitwisselen van advies.“
Sanne Ribbens, projectverantwoordelijke en milieuambtenaar van Putte, getuigt over de voordelen voor lokale besturen
De gemeente Putte is één van de pilootgemeenten die met het Green Team-project aan de slag gaat. We testen en verbeteren er de verschillende werkwijzen.
Sanne vertelt trots: “Wij doen mee aan het Green Team-project omdat een betere dienstoverschrijdende samenwerking veel zou opbrengen. We doen ons best, maar het tijdig en blijvend betrekken van andere diensten gebeurt nu nog te vaak ad hoc. Nochtans leidt een betere samenwerking tot efficiëntiewinst en betere eindproducten.
In de gemeente Putte zijn we al een tijd op zoek naar een bruikbare, projectmatige werkwijze. Na onze deelname aan het onthardingstraject van de provincie Antwerpen hoorde ik over dit EU-project. Deze kans konden we niet laten liggen … Toen we de bevestiging kregen dat de provincie Antwerpen ons uitkoos voor het pilootproject, deed ik een vreugdedansje. Wat een eer! Dit is ons eerste EU-project, dus ik heb flink moeten lobbyen in de organisatie. Maar niemand kon de toegevoegde waarde voor onze organisatie ontkennen, en nu zijn we trotse partner.
Inmiddels is het project een jaar bezig en vonden er in Putte verschillende workshops plaats. Samenzitten met collega’s van verschillende diensten was meteen heel waardevol. Dat gebeurde te weinig, dus is het goed dat we nu een concrete aanleiding hebben: het project en de bijbehorende begeleiding. En hoewel er de komende twee jaar nog veel moet gebeuren, werpt onze deelname nu al zijn vruchten af. De deelnemende collega’s weten elkaar al meer te vinden voor samenwerkingen en het uitwisselen van advies. Dus de zaadjes zijn zeker geplant!”
“We grijpen kansen om de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen. Zo zoeken we oplossingen om gemeenten te helpen met het uitvoeren van hun klimaatplannen.“
Andere Europese klimaatprojecten
Met onze onthardingstrajecten zetten we gemeenten op het goede spoor bij het ontharden van hun openbaar domein. Tijdens deze sessies komen telkens heel wat knelpunten en ideeën naar boven. In de praktijk zijn er nog wat obstakels te overwinnen om de schop écht in de grond te krijgen. Door onze deelname aan Europese projecten grijpen we kansen om te leren van andere landen en de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen. Zo zoeken we oplossingen om gemeenten te helpen met de uitvoering van hun klimaatplannen.
Naast het Green Team-project werken we mee aan twee andere Europese projecten. Met Cool Neighbourhoods (Interreg Noordwest-Europa) werken we aan verkoeling op buurt- en gebouwniveau. In een pilootproject van de provincie Antwerpen gaan we op zoek naar verkoeling op de speelplaats van het PIVA. Dit extra groen zal ook invloed hebben op de buurt.
Met Hart voor Ontharding (EFRO GTI Kempen) ontwikkelen we klimaatstraatprofielen in samenwerking met de stad Turnhout en de gemeente Oud-Turnhout. Momenteel werken we volop aan een vervolg met de gemeente Herenthout.
Zie je als gemeente zelf mogelijkheden binnen een Europees project? Neem dan contact op met het klimaatteam.
Blijf op de hoogte
Ook jij kan profiteren van alles wat we bijleren en ontwikkelen. Lees meer op onze projectsites en schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Deel dit artikel