“Fier gelijk ne gieter”
– op Ranja en Willemien van stad Mechelen voor de renovatiebegeleiding
In deze rubriek zetten we een inspirerend project of opmerkelijk plan van aanpak van een gemeente binnen de schoonste provincie van het land in de kijker. Nadien geeft de gemeente de fakkel door aan een collega. Merel Meersman van gemeente Kapellen is fier gelijk ne gieter op stad Mechelen voor de renovatiebegeleiding waarop Mechelaars een beroep kunnen doen. Ranja en Willemien, de organisatoren van de renovatiebegeleiding in Mechelen, vertellen ons er alles over. Ontdek onderaan welke collega Ranja en Willemien nomineren voor de volgende “Fier gelijk ne gieter”! Wie weet ben jij het wel?
Stad in de hoofdrol
Naam stad: Mechelen
Oppervlakte: 65,2 km²
Aantal inwoners: 86.911
Wie werkt er in Mechelen rond de renovatiebegeleiding?
- Tom en Maud en collega’s van Igemo, renovatiebegeleiders
- Sarah en Eva, duurzaam planadviseurs en circulair bouwen
- Patricia en Vivi, klantencontact en dossieropvolging
- Willemien en Aurélie, energieleningen en premies
- Ranja, de alles-in-goede-banen-leider
Aanpak van de stad
Hoe kwam dit project tot stand?
De stad Mechelen engageert zich via het burgemeestersconvenant om een Europese voortrekkersrol te spelen op vlak van klimaatmitigatie en -adaptatie. Deze doelstelling werd door Europa vertaald in een reductie van broeikasgassen met 40% tegen 2030 of een reductie van 87 kton CO₂ tegen 2025. Met het klimaatactieplan zet Mechelen in op het voorkomen van verdere klimaatverandering door het terugdringen van broeikasgasemissies. In dit actieplan is er een heel hoofdstuk rond de renovaties van woningen, deze zijn immers verantwoordelijk voor 35% van onze CO₂ uitstoot.
De renovatiebegeleiding zelf is opgestart vanuit de Europese projecten Triple-A en BEREEL! (Belgium Renovates for Energy Efficient Living!). In 2018 werd er in Mechelen in het kader van deze projecten voor het eerst ingezet op begeleiding bij de renovatie van woningen. Intussen is er een gediversifieerd aanbod. Het is fijn om de evolutie hiervan te zien!
Wat houdt het renovatieadvies concreet in?
Het renovatieadvies is opgebouwd rond drie luiken:
- De energievraag minimaliseren door te isoleren, water te recupereren en zorg dragen voor een gezond binnenklimaat
- Zelf opgewekte energie gebruiken in huis (zonne-energie, warmtepomp, …)
- Je woning optimaliseren door na-isolatie, spaarzame inrichting en tips
Ons advies is gratis en voldoet aan de normen om tegen 2050 een woning te renoveren tot een label A-woning. Het houdt ook rekening met de klimaatverandering op het gebied van hitte en waterschaarste. Naast een inschatting van de renovatiekosten geven we ook een schatting van de energiewinsten en informatie rond premies en leningen.
Op maat van de woning en de renovatieplannen van de burger is er:
- Renovatiebegeleiding voor Mechelaars die werken zonder architect. Een coach komt langs en maakt een energiescan van de woning. Hij overloopt samen de renovatieplannen en eventuele vragen. Hij geeft advies hoe de woning gerenoveerd kan worden tot een woning met energielabel A die klaar is voor de toekomst. Wie start aan de renovatie, krijgt ondersteuning bij het zoeken naar een aannemer en het vergelijken van offertes. Zijn er buren die samen willen renoveren? Dan zorgen we voor een collectief aanbod. Voor kwetsbare doelgroepen gaan we een stapje verder. Die ontzorgen we maximaal door ook offertes op te vragen, de werken op te volgen en de premieaanvragen in orde te brengen.
- Duurzaam planadvies voor bewoners die renoveren met architect. Onze adviseur verduurzaamt de plannen en schoolt architecten bij rond duurzaamheidsthema’s. Aan de hand van verschillende ontwerpmaatregelen en energie-ingrepen krijgen mensen gericht advies over toekomstgericht bouwen op basis van hun persoonlijke plannen.
- Een technisch loket voor iedereen die specifieke vragen heeft rond duurzaam renoveren en energetische ingrepen (vragen over materialen, bepaalde technieken of toepassingen).
- Mogelijkheid tot groepsaankoop. We zetten specifiek in op zonnepanelen en warmtepompen via een groepsaanbod. Voor de zonnepanelen werken we samen met cvso Klimaan, de lokale energiecoöperant. Daar kunnen Mechelaars terecht voor gratis advies rond zonnepanelen, thuisbatterijen en laadpalen. Nadien kunnen ze vrijblijvend intekenen in het groepsaanbod. Voor warmtepompen bieden we gericht advies op maat via een huisbezoek. Nadien kunnen de bewoners vrijblijvend offertes opvragen bij installateurs die we op basis van een aantal kwaliteitscriteria selecteerden.
Hoeveel mensen deden al een beroep op jullie advies?
Sinds juni 2019 deden al 614 inwoners een beroep op de renovatiebegeleiding met coach. Met het duurzaam planadvies bereikten we sinds november 2021 al 45 inwoners en hun architecten.
Met welke interne en externe partners werken jullie samen?
In het kader van de Europese projecten waar we aan deelnemen, wisselen we ervaringen uit met diverse Europese steden en gemeenten. Daarbij worden verschillende interne en externe partners betrokken waar nodig: het energiehuis, de bouwdienst, de dienst monumentenzorg, de dienst wonen, de provincie Antwerpen, het VEKA, …
In Mechelen zelf werken we samen met verschillende sociale partners zoals het Sociaal Verhuurkantoor, Woonpunt, Pandschap, Noodkoopfonds, Energiesnoeiers en het Sociaal Huis.
Daarnaast werken we succesvol samen met de Mechelse burgerbeweging en energie-coöperant cvso Klimaan, onder andere rond energiedelen en de groepsaankopen.
“Je woning duurzaam renoveren is niet gemakkelijk. Er komt heel wat bij kijken. Het is daarom fijn dat we vanuit de stad deze ontzorging aan de Mechelaar kunnen aanbieden. Samen gaan we vooruit richting een klimaatneutraal Mechelen.”
- Ranja Van Asbroek, Stad Mechelen
Hoe maken jullie de inwoners van Mechelen warm voor de renovatiebegeleiding?
Bij de uitwerking van dit aanbod zijn we gestart vanuit het principe van de “klantenreis”. Door Mechelaars van de eerste tot de laatste stap motiveren, willen we vermijden dat ze in de loop van het traject afhaken. We zetten dus in op:
- algemene informatie,
- online tools om Mechelaars te sensibiliseren en te activeren,
- advies op maat,
- een realistisch financieel plan,
- ontzorgen bij de uitvoering van de werken,
- delen van getuigenissen om nieuwe Mechelaars te inspireren.
De dienstverlening is gebundeld in een one-stop-shop: Mechelaars kunnen met al hun vragen rond renovatie terecht met een online formulier of aan het energieloket in het Huis van de Mechelaar. Wij zoeken alle puzzelstukjes bij elkaar zodat de burger weet hoe de renovatie kan starten, welke prioriteiten er best eerst worden aangepakt en hoe het project kan worden gefinancierd.
Door de jaren heen konden we de hiaten in ons aanbod opvullen, verder uitwerken en optimaliseren. Hiervoor kregen we verschillende projectsubsidies. Zo worden de meest kwetsbare doelgroepen intensief begeleid via ‘Mechelen Knapt op’, een noodkoopfondsproject waarbij kwetsbare eigenaars via het OCMW een financiële tussenkomst krijgen uit een rollend fonds voor de renovatie van hun woning.
Daarnaast werken we aan een aanbod om appartementsbewoners te ontzorgen bij hun energetische renovatie. Hiervoor konden we al rekenen op subsidie via het project ‘Klimaatwijken: ruimte voor energie langs de Mechelse Vesten’, en een EU-City Facility project waarin we een investeringsconcept uitwerken.
Welke communicatiekanalen gebruiken jullie om het aanbod bekend te maken?
Het aanbod wordt bekendgemaakt via onze algemene kanalen zoals de website Mechelen Klimaatneutraal, het stadsmagazine ‘de Nieuwe Maan’, social media en infoschermen in de gebouwen.
Daarnaast communiceren we via een digitale nieuwsbrief, de klimaatkrant, folders en flyers en versturen we gerichte mailings naar sociale partners en professionals zoals architecten, notarissen, immomakelaars, syndici en VME’s.
Met de renovatiemobiel staan we geregeld op evenementen zoals de woonbeurs en markten in wijken. Dit jaar vormden we onze jaarlijkse energiemarkt zelfs om tot een spetterend Knal! Energiefestival.
Welke uitdagingen ervaren jullie binnen dit project?
- Energiearmoede bestrijden met structurele maatregelen zoals isolatie en zorgen voor duurzame energieopwekking met zonnepanelen.
- De renovatiegraad versnellen op een haalbare manier voor de stad en haar bewoners.
- De bouwsector laten volgen met kennis rond nieuwe technieken en materialen, en met voldoende geschoold personeel.
- Verhuurders motiveren tot extra inspanningen.
Wat zijn jullie ambities voor de komende jaren?
We willen de CO₂-uitstoot van het woningpatrimonium maximaal beperken en ervoor zorgen dat alle Mechelaars weten wat zij kunnen doen om hun woning klaar te maken voor de toekomst. Daarnaast willen we specifiek voor appartementsgebouwen het aanbod verder uitwerken en ook energiedelen beter op de kaart zetten.
Ranja en Willemien, de vraag waarop we allemaal wachten: wie nomineren jullie voor de volgende “Fier gelijk ne gieter”?
We nomineren de sociale huisvestingsmaatschappij Zonnige Kempen. Ze spelen een algemene voortrekkersrol in het energetisch en duurzaam renoveren van sociale woningen en hebben aandacht voor het sociale aspect inzake samenleven. De energiecrisis van de laatste maanden toont echt het belang aan van het bestrijden van energiearmoede in combinatie met duurzaam wonen.
Deel dit artikel